De Europese Commissie stelde woensdag een Instrument voor Convergentie en Concurrentievermogen voor. Daarmee werkt zij het plan uit dat Herman van Rompuy als voorzitter van de raad van Europese regeringsleiders eerder lanceerde, waarin nationale regeringen en de Europese Commissie hervormingscontracten afsluiten. GroenLinks vindt dat deze voorstellen kunnen zorgen voor een steviger fundament voor de euro, maar onderstreept dat de contracten gepaard moeten gaan met solidariteit en democratische controle.
“De wijze waarop de Europese Commissie het nationale economische beleid probeert te sturen, verdient veel meer politiek debat”, stelt Jesse Klaver, Tweede Kamerlid voor GroenLinks. “De voorgestelde hervormingscontracten kunnen daaraan bijdragen. Geen parlement zal immers accepteren dat zijn regering zomaar tekent bij het kruisje.”
Zowel nationale parlementen als sociale partners moeten het recht krijgen om rechtstreeks in debat te gaan met de verantwoordelijke eurocommissaris, voorafgaand aan het sluiten van een hervormingscontract, vindt Klaver. Dat is een van de tien voorstellen voor meer democratie in de Europese Unie die GroenLinks begin maart lanceerde.
Solidariteit in hervormingen
In navolging van Van Rompuy benadrukt de Europese Commissie dat het stimuleren van hervormingen gepaard moet gaan met solidariteit. Daartoe stelt zij een nieuw fonds voor. Dat kan bijvoorbeeld steun verlenen voor de verbetering van beroepsopleidingen, wanneer daarover een contractuele afspraak is gemaakt.
“De Commissie kiest nadrukkelijk voor de stok én de wortel”, constateert Europarlementariër Bas Eickhout. Economische hervormingen zijn soms pijnlijk of kostbaar, terwijl ze zich pas later uitbetalen. In dat geval moet de Europese Unie financiële steun kunnen geven. “Premier Rutte zal dit onderdeel van het Commissievoorstel eruit willen slopen, maar dat raad ik hem af. Dan verliezen de hervormingscontracten juist aan kracht.”
Het voorgestelde fonds – de aanzet tot een eurozonebegroting – zou onder de normale begrotingsregels vallen. Dat is belangrijk voor de democratische controle, onderstreept Eickhout. Het ligt voor de hand dat het Europees Parlement alleen geld beschikbaar stelt voor die prioriteiten uit het Europees semester waar het eerder mee heeft ingestemd, zoals het scheppen van banen en het bestrijden van armoede. Eickhout benadrukt dat het Europarlement ook zeggenschap moet krijgen over de inhoud van de hervormingscontracten. Dat is nog niet voorzien in de voorstellen van de Europese Commissie.