Dit kabinet maakte de onbegrijpelijke keuze om nog eens 500 miljoen te bezuinigen op de jeugdzorg, een sector die al in zwaar weer verkeert met lange wachtlijsten en personeelstekorten. Door alle acties van jeugdzorgmedewerkers, en het werk vanuit de Eerste en Tweede Kamer, hebben we er toch voor kunnen zorgen dat deze bezuiniging – volgens berichtgeving van RTL Nieuws - voor nu van tafel is. Toch moeten we waakzaam blijven en eraan blijven werken dat de geplande bezuinigingen van het kabinet niet op een andere manier alsnog bij de jeugdhulp terechtkomen.

Lisa, waarom wil(de) dit kabinet bezuinigen op de jeugdzorg?

“De reden is me totaal onduidelijk. Afgelopen jaren hebben wij zo vaak aan de bel getrokken, maar het lijkt wel alsof het kabinet hulp aan jongeren met mentale problemen totaal niet belangrijk vindt. In het regeerakkoord wordt heel veel geld uitgetrokken voor investeringen, wat goed is. Maar op de meest kwetsbare groep, kinderen, minderjarigen, die niet voor zichzelf kunnen opkomen en moeite hebben met het leven, wordt bezuinigd.

In 2015 werd de jeugdzorg gedecentraliseerd, wat betekent dat de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg werd overgedragen aan gemeenten. Dat ging toen al gepaard met een bezuiniging. Sindsdien zijn er bij de gemeenten enorme financiële tekorten, en groeiden de personeelstekorten, terwijl de wachtlijsten waarschijnlijk ook zijn gegroeid. Hoe erg de wachtlijsten zijn is onduidelijk – al jaren vraag ik het kabinet daar onderzoek naar te doen. Ook ontstond er door marktwerking een wildgroei aan bedrijven die met name de lichtere vormen van jeugdhulp aanbieden. Juist de specialistische instellingen, waar de meest kwetsbare jongeren op aangewezen zijn, vallen door diezelfde marktwerking als eerste om.

Jeugdzorgmedewerkers, de Kinderombudsman, inspecties, gemeenten en brancheorganisaties zeggen allemaal: zo kan het niet langer. Deze neerwaartse spiraal moet gestopt worden.

Daarom trokken gemeenten een half jaar geleden aan de bel bij een arbitragecommissie. De glasheldere conclusie van die commissie: er is structureel meer geld nodig voor jeugdzorg. Én een verbeterplan, die wordt de ‘hervormingsagenda’ genoemd. Want niet alleen geld is het probleem, ook het stelsel moet anders. In dit plan moet ook gekeken worden naar besparingsopties. Maar daar bovenop wilde het kabinet dus een half miljard bezuinigen. Onbegrijpelijk.”

Wat hebben we kunnen doen om de bezuinigingen tegen te houden?

“Deze bezuiniging van bijna €500 miljoen stond in het regeerakkoord dat in december 2021 werd gepresenteerd, met de titel ‘'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst'.

Wij hebben deze bezuinigingen eerst in de Tweede Kamer proberen tegen te houden. Het was een van de belangrijkste punten van Jesse in het debat over de regeringsverklaring. Helaas lukte het niet om een meerderheid te krijgen om de bezuinigingen te schrappen, omdat de coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie elkaar vasthielden.

Toen kwam Paul Rosenmöller, GroenLinks-fractievoorzitter in de Eerste Kamer, in actie. Hij hield het kabinet verantwoordelijk voor het feit dat Nederland goed bestuurd moet worden, en om dat te doen moet de overheid betrouwbaar zijn. Dat staat haaks op bezuinigen op gemeenten en daarmee de jeugdzorg. Het is niet eerlijk om gemeenten nog een bezuiniging op te leggen terwijl ze al aan het hervormen zijn.

Op dit moment zijn de gemeenten, na de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maart, hun bestuur aan het vormen. Ze moeten dus weten waar ze aan toe zijn. De motie van Paul Rosenmöller kreeg daardoor nog meer urgentie. De coalitiepartijen stemden tegen, maar omdat de coalitie in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft, werd de motie toch aangenomen.

Een aangenomen motie betekent een opdracht aan het kabinet. Toch reageerde het kabinet aanvankelijk in een brief dat ze nog geen duidelijkheid wilden geven. Maar nu lijkt de bezuiniging toch geschrapt te worden. Dat is goed nieuws! Maar ik houd ook mijn hart vast, want de kans bestaat dat het kabinet toch probeert via andere manieren op jeugdhulp te bezuinigen, bijvoorbeeld door een eigen bijdrage in te voeren. We blijven het dus heel scherp in de gaten houden.”

Wat is nu het vervolg?

“De voorjaarsnota komt er snel aan, dat is de jaarlijkse bijstelling van de begroting. Wij gaan goed in de gaten houden wat daarin komt te staan, al helemaal wat betreft de jeugdzorg. Zo lang ik wanhopige berichten krijg van hulpverleners, ouders en jongeren zelf, blijven wij met hen strijden voor betere jeugdhulp!”