Kabinet na kabinet heeft het eerlijke verhaal over de veranderingen die nodig zijn voor zich uitgeschoven. Problemen werden niet aangepakt maar uitgesteld. De overheid legde haar grondwettelijke zorgtaak naast zich neer. De stikstofcrisis en de Urgenda-uitspraak zijn daar het gevolg van. Uiteindelijk heeft een gerechtelijke uitspraak de politiek tot actie gedwongen. Het vooruitschuiven, zoeken naar geitenpaadjes en anderen de schuld geven, heeft het vertrouwen in de politiek geschaad. Als je als overheid zo lang problemen bagatelliseert, kan je niet verwachten dat mensen opeens snappen dat verandering onvermijdelijk is. En dus keren mensen zich af van de overheid en het beleid.

Grote veranderingen  

We staan voor grote veranderingen. We lopen hard tegen de grenzen van de planeet aan. Klimaat, stikstof, watervervuiling en droogte, ontbossing en verlies van biodiversiteit, giftige stoffen als PFAS ga zo maar door. Onze economie gebaseerd op uitbuiting van de natuur en het afwentelen van de externe kosten staat diep in het rood. Dit weten we al decennia, maar stevige ingrepen zijn uitgebleven. Hoe langer we wachten met het noodzakelijke veranderen, hoe abrupter die verandering zal zijn. Grote veranderingen brengen onzekerheid met zich mee. Wat betekent dit voor mijn leven? Mijn baan? Het dorp of stad waar ik woon? Het landschap van mijn jeugd? Mijn manier van leven?

Herstel vertrouwen

Om de klimaatcrisis en de verstoorde balans met de natuur aan te pakken, is het herstellen van vertrouwen cruciaal. Wees duidelijk en eerlijk te zijn over de wetenschap, de planetaire grenzen en de consequenties die die hebben. We leven in een tijd waarin de wetenschap - meestal genuanceerd en voorzichtig - radicaler is in haar conclusies dan meeste milieuorganisaties. Het laatste IPCC-rapport dat gisteren werd gepresenteerd laat dat weer zien. Die wetenschap moeten we omarmen en vertalen naar concrete keuzes die we de komende jaren moeten maken. Keuzes over de industrie die we in Nederland willen hebben, hoe we stad en platteland willen verbinden, hoe we wonen, reizen en leven. Keuzes over hoe Nederland er na 2040 uit ziet. Dat is al over 17 jaar. De kinderen die nu geboren worden, zullen volwassen worden in een land dat er anders uit ziet.

De wetenschap is duidelijk 

Want de wetenschap is duidelijk: we kunnen niet verder op de huidige voet. De rol van de politiek is om een hoopvol perspectief te bieden over het land wat we kunnen zijn. Met oog voor de economie van de verliezers, en zorg voor de kwetsbaren zodat juist zij ook mee kunnen komen in de transitie. We leven in een tijd van grote verandering, en dat lukt alleen als iedereen mee kan in de verandering. Ook zij die veel te verliezen hebben.