Dit is wat er in de Klimaatwet staat

Het was een historisch moment: zeven politieke partijen, van links tot rechts, sloegen de handen ineen en presenteerden gezamenlijk de Klimaatwet. Omdat er iets is dat belangrijker is dan onderlinge verschillen. Omdat er iets is dat groter is dan ons eigen belang. Omdat we klimaatverandering alleen kunnen stoppen als we allemaal samenwerken.

Met de Klimaatwet committeren niet alleen deze politici zich aan het nakomen van het klimaatakkoord van Parijs: in de wet is vastgelegd dat iedere toekomstige regering voldoende moet doen om de klimaatdoelen te halen, welke kleur die regering ook heeft.

De Nederlandse Klimaatwet is niet de eerste klimaatwet op de wereld, zeven landen gingen ons voor. Maar deze Klimaatwet is wel een van de meest ambitieuze: in 2050 moet de Nederlandse broeikasgas-uitstoot met 95% zijn verminderd.

Een horizon tot 2050

De Klimaatwet, een initiatief van GroenLinks-leider Jesse Klaver en Diederik Samsom van de PvdA, moet de tragedie van de horizon doorbreken. Dat begrip komt van Mark Carney, de gouverneur van de Bank of England. Bedrijven hebben maar een horizon van een aantal jaar, als ze investeringsbeslissingen nemen, zegt hij. Ze zijn vaak gericht op de kortetermijnwinsten. De horizon van politici is zo mogelijk nog korter. Politici kijken niet veel verder dan de volgende verkiezingen.

Klimaatbeleid is bij uitstek iets dat niet gaat over vier jaar. Iets dat niet gaat over een herverkiezing. Klimaatbeleid vraagt om meerjarig, consistent beleid. Klimaatbeleid vraagt om een horizon die reikt tot 2050. En dat is waar deze wet voor zorgt.

De vierde donderdag in oktober: Prinsjesdag voor het klimaat

Het klimaatakkoord van Parijs was baanbrekend voor de wereld. Deze klimaatwet is baanbrekend voor Nederland. Hoe werkt de wet precies?

De klimaatwet legt de klimaatdoelen vast in de wet. 49% broeikasgas-reductie in 2030. 95% broeikasgas-reductie in 2050. En 100% duurzame energie. Maar dat is niet alles: voortaan is iedere vierde donderdag in oktober Klimaatdag, een soort Prinsjesdag voor het klimaat. Op Prinsjesdag wordt gekeken naar het geld: hoeveel geld heeft de overheid en waar geven we het aan uit? Op Klimaatdag kijken we naar de broeikasgassen: hoeveel stoten we uit, liggen we nog op koers, of is aanvullend beleid nodig?

Op Prinsjesdag kijkt iedereen wat er in de Miljoenennota staat, op Klimaatdag speelt de Klimaatnota de hoofdrol.

In de Klimaatwet staat dus nog niet hoeveel windmolens erbij komen en of elektrische auto’s subsidie krijgen of niet. Maar wat wel in de Klimaatwet staat, is dat er iedere vijf jaar een klimaatplan moet komen waarin zulke concrete maatregelen worden opgenomen. En dat ieder jaar wordt besproken of de plannen die we hebben nog voldoende zijn. En dat ieder kabinet, welke partijen er ook inzitten, verplicht is om actie te ondernemen als Nederland zijn doelen niet dreigt te halen.

Met deze wet halen we het klimaatbeleid uit de sfeer van de vrijblijvende beloften, en gaan we werken met afrekenbare doelen. De politieke discussie gaat voortaan niet meer over de vraag ‘of we iets aan klimaatverandering moeten doen’, maar over de vraag ‘wélke maatregel hebben we nu nodig?’

Op donderdag 28 oktober is de eerste Klimaatdag. En de cijfers zijn verontrustend. Het klimaatdoel voor dit jaar wordt niet gehaald. En we liggen ook niet op koers om het doel in 2030 te halen.

De Klimaatwet verplicht het demissionaire kabinet om extra maatregelen te nemen. Maar is er iets fundamenteel mis met de houding van het kabinet ten opzichte van klimaat. Er wordt gezegd dat klimaat belangrijk is, maar dat blijkt dat niet uit de praktijk. Ze doen A, ze zeggen B. En zo gaat het al jaren.

We hebben niet meer maar minder CO2 uitstoot nodig. Het roer moet om. En dat lijkt nog altijd niet door te dringen bij het demissionaire kabinet. Terwijl de tijd dringt. De gevolgen van de klimaatcrisis zijn nu al voelbaar.